ارزیابی اثرات گزینه های مکانی پیشنهادی دفن زباله شهر زنجان با استفاده از روش ماتریس ارزیابی اثرات سریع (riam) ارتقاء یافته

در طول تاریخ، دفن زباله روش غالب برای دفع نهایی مواد زاید جامد شهری بوده است. در شهر زنجان هیچگونه فعالیتی در جهت دفن بهداشتی صورت نگرفته است و تنها به عملیات تلنبار کردن زباله در محل دفع اکتفا می گردد. با توجه به مخاطرات محیط زیستی و بهداشتی که این روش دفع در پی دارد، می باید هرچه سریعتر مکانی مناسب جهت دفع نهایی مواد زاید پیشنهاد گردد. یک محل دفن نامناسب ممکن است اثرات منفی محیط زیستی، اقتصادی و اکولوژیکی به همراه داشته باشد. بنابراین باید انتخاب آن با دقت صورت گیرد و این امر نیازمند تحقیقات اولیه تا نهایی در فازهای مختلف می باشد تا بتوان ضمن آگاهی از تأثیرهای آن بر محیط زیست از اثرات سوء آن جلوگیری کرده و یا از آن کاست. کاربرد ارزیابی اثرات زیست محیطی به عنوان یکی از ابزارهای مدیریت محیط زیست، الزام استفاده از آن را برای پروژه های بزرگ عمرانی نظیر محلهای دفن زباله شهری تأکید می نماید. اغلب در فرایند ارزیابی تعداد پارامترها و راهکارها به قدری زیاد است که مقایسه آنها بسیار مشکل بوده و موجب انتخاب پروژه هایی می شود که سازگاری کمتری با محیط زیست دارند؛ یا سبب حذف بخشی از ارزیابی می گردد. روشriam (ماتریس ارزیابی اثرات سریع)، روشی جامع است که می تواند به راحتی و به طور موثر تمامی راهکارها را سازماندهی نماید و انجام یک ارزیابی روشن و سریع از مهمترین اثرات را تضمین می کند. در کنار مزایای بسیار، این روش دارای یک ایراد نیز می باشد و آن تأثیر ذهنیت ارزیاب بر عدددهی به اثر فعالیتها بر پارامترهاست. هدف اصلی تحقیق حاضر تبدیل ذهنیت به عینیت در امتیازدهی به اثر فعالیتها و در نتیجه ارتقای روش riam است. به همین منظور، روش ahp(فرایند تحلیل سلسله مراتبی) همراه با روش riam، مورد استفاده قرار گرفته است. در این پژوهش، به عنوان مطالعه موردی، محل فعلی دفن زباله شهر زنجان، به همراه مکانهای پیشنهادی دیگری در شهر زنجان، مورد استفاده قرار گرفته اند و ارزیابی اثرات محیط زیستی با استفاده از تلفیق دو روش riam و ahp انجام پذیرفته است. مقایسه اثرات انتخاب هر یک از این مکانها، به عنوان محل دفن زباله، بر محیط زیست، نشان داده است که محل فعلی دفن زباله شهر زنجان، با وجود اثرات منفی آن، بر سایر محدوده های پیشنهادی ارجحیت دارد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که می توان روش riamرا از طریق تلفیق آن با روش ahp ارتقاء بخشید. این تلفیق، ایده های بحث برانگیز را در زمینه امتیازدهی اثرات به فرصتی برای شمول نظرات کارشناسی تبدیل کرده و موفقیت امتیازدهی هماهنگ اثرات را به میزان زیادی افزایش داده است.